انواع شیر های صنعتی

 

انواع شیر های صنعتی

شیر صنعتی

شیر صنعتی یک وسیله مکانیکی است که طی یک فرآیند فشار و جریان سیال را کنترل می کند. وظایف اصلی شیرها شامل موارد زیر می شود :

  • قطع و وصل کامل جریان
  • کنترل مقدار و فشار جریان عبوری
  • کنترل مسیر جریان
  • کنترل و ایمن نگه داشتن دستگاه های تحت فشار

شیرها انواع گوناگونی دارند که با توجه به ساختارشان می توانند یک یا چند مورد از کارکردهای بالا را داشته باشند.

اجزای اصلی تشکیل دهنده شیرها شامل بدنه (Body  ) ، درپوش و کلاهک ( Bonnet ) ، تریم ( Trim ) ، عملگر(Actuator) و پکینگ یا طناب های آب بند (Packing) می شود.

اجزای اولیه یک شیر در شکل زیر نشان داده شده است :

بدنه (Body ) : بدنه که گاهی پوسته ( shell ) نیز نامیده می شود فشار اصلی سیال را تحمل می کند و مانند چارچوبی همه اجزا را نگه می دارد.

درپوش و کلاهک ( Bonnet ) : درپوش و کلاهک مکمل بدنه است وتوسط پیچ و مهره یا جوش به بدنه متصل می شود که این قسمت نیز نگهدارنده قسمتی از فشار سیال است.

تریم ( Trim ) : اجزای داخلی یک شیر تریم نامیده می شوند که شامل دیسک ( disk ) ، نشیمنگاه ( seat ) ، ساقه ( stem ) می شود. حرکات پایه ای و کنترل جریان در یک شیر به دلیل وجود تریم است.

دیسک توانایی اجازه دادن عبور سیال یا جلوگیری از آن را دارد و نشیمنگاه یک نگهدارنده برای دیسک محسوب می شود.

ساقه وظیفه انتقال نیرو از عملگر به دیسک را برعهده دارد. این قطعه می تواند شامل یک یا چند جز باشد.

عملگر (Actuator ) : عملگر به عنوان محرک دیسک و ساقه عمل می کند. عملگر ممکن است به صورت دستی یا آچاری (Wrench, Lever, Hand wheel Operation)، گیربکسی (Gear Operation) و یا اتوماتیک (Actuator Operation Actuated Valve) باشد.

پکینگ یا طناب های آب بند (Packing) : پکینگ وظیفه آببندی فضای بین ساقه و درپوش را بر عهده دارد. پکینگ باید به طور مناسبی فشرده شود تا از نشت سیال و آسیب رسیدن به شیر جلوگیری کند. اگر خیلی سست باشد سیال نشت می کند و اگر بیش از حد تنگ باشد عملکرد شیر را مختل می کند.

تعدادی از  انواع شیرها :

  • شیرهای کروی(Globe Valves ) :

این شیر اسم کروی را از روی شکل ظاهری بدنه خود که کروی شکل است گرفته و ساختمان داخلی آن طوری است که مایع از نقطه ورود به شیر تا خروج از آن ۱۸۰ درجه تغییر جهت می دهد . ساختمان دریچه و نشیمنگاه آن طوری است که به مجرد برقرار شدن جریان تماس آنها با هم قطع می شود . همچنین باز نبودن کامل شیر کروی موجب فرسودگی آن نمی شود . ولذا از آن می توان برای تنظیم و کنترل جریان استفاده کرد. متناسب بودن تعداد دور دسته شیر با حجم مجرای خروجی مایع کار تنظیم مقدار جریان را با دست آسان می سازد .

از مشخصات شیرهای کروی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

جهت جریان سیال بر خلاف شیر کشویی تغییر می کند .
تغییر جهت جریان سیال ایجاد تلاطم می نماید .
تلاطم افت فشار را افزایش می دهد .
در شیر کروی افت فشار بیشتر از شیر کشویی می باشد .
در شیر کروی به محض قطع اتصال صفحه انتهایی ساقه و نشیمنگاه، سیال کاملا جریان می یابد.
در شیر کروی فرسودگی به علت اصطکاک خیلی کمتر از شیر کشویی می باشد .

 

  • شیر توپی(Ball Valve ) :

این نوع شیرها ضربه ای نیز نامیده می شوند . جریان آب در این نوع شیرها از میان سوراخ یک ساچمه کروی که در جایگاه کروی کاملا صیقلی شده ای قرار دارد , عبور می کند . برای باز و بسته کردن این نوع شیرها نیز مانند شیر های سماوری فقط گردش ۹۰ درجه ای دسته آن کافی است . این شیرها نیز مقاومت کمی در برابر جریان آب ایجاد می کنند . از این نوع شیرها در لوله کشی آب گرم و سرد و همچنین لوله کشی گاز فشار ضعیف می توان استفاده کرد .

 

  • شیرهای کشویی(Gate Valves) :

این شیرها بیشتر در محل هایی به کار می رود که بخواهند جریان سیال را به طور کامل باز و بسته نمایند . از خواص این شیرها کم بودن افت فشار در طول آن می باشد به همین دلیل در سر راه لوله های طویل از این شیرها استفاده می شود . هنگامی که کشو یا بند آور (gate) کاملا به بالا هدایت شده از مسیر جریان سیال خارج گردیده و در نتیجه هیچ مقاومتی در مقابل عبور جریان ندارد ولی اگر کشو به پایین ترین محل خود هدایت شده باشد سیال بعلت تغییر مسیر و تصادم با کشو ایجاد تلاطم و افت فشار می نماید. در لوله کشی ها اغلب لوله و شیر به هم پیوسته اند (بوسیله جوشکاری یا بوسیله پیچ ) ولی به طور کلی اتصال شیر و لوله بوسیله فلنچ و پیچ و مهره انجام گردیده و برای جلوگیری از نشتی بین لوله فلنج شیر لائی آب بندی یا gasket گذارده می شود.

 

  • شیر های تخلیه کننده فشار (Pressure Relief Valves):

معمولا از اصطلاحات شیر اطمینان و شیر تخلیه فشار به جای یکدیگر نیز استفاده می گردد . شکل ظاهری و کاری که در هر دو نوع شیر انجام می دهند , یکسان است و آن محدود کردن مقدار فشار یک مایع , بخار یا گاز از طریق تخلیه کردن قسمتی از آن سیال است . شیر های اطمینان معمولا برای هوا و بخار آب استفاده می شوند . مشخصه این شیرها باز و بسته شدن سریع آن ها است . شیرهای تخلیه کننده فشار عموما برای مایعات به کار می روند و باز یا بسته شدن آن ها در هنگام زیاد یا کم شدن فشار , و به کندی صورت می گیرد.

 

 

در نهایت ویدیوی از ساخت یک شیر برایتان آماده کرده ایم: